Dzisiaj o wizerunku sportowca.
Artykuł autorstwa Radcy Prawnego z naszej Kancelarii — Radosława Kuźniaka.

Wizerunek jest dobrem osobistym każdego człowieka wymienionym wprost w art.23 kodeksu cywilnego, stanowiąc jedną z cech osoby fizycznej. Za wizerunek przyjmuje się najczęściej konkretny obraz fizyczny osoby, w postaci np. wykonanej fotografii. Ustalenie wizerunku może następować w chwili emisji przekazu internetowego lub telewizyjnego lub mieć charakter utrwalony, np. w postaci nagrania lub zdjęcia. Utrwalenie wizerunku w postaci nagrania lub zdjęcia nadaje się do dalszego rozpowszechniania. Ochrona wizerunku w polskim porządku prawnym uregulowana została w kodeksie cywilnym oraz w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Najczęstsza postacią naruszenia prawa do wizerunku jest jego rozpowszechnianie, które może prowadzić z jednej strony do naruszenia interesów materialnych jak i niematerialnych osoby uprawnionej do swojego wizerunku a z drugiej strony może być źródłem nieuprawnionego przysporzenia dla podmiotu, który korzysta z wizerunku innej osoby bez legitymowania się stosownym upoważnieniem.

Kwestia ochrony wizerunku ma swoistą doniosłość w przypadku sportowców. Sportowcy wyczynowi, osiągający wybitne wyniki sportowe lub mogący pochwalić się szeroką rozpoznawalnością z istoty rzeczy liczyć mogą na czerpanie profitów finansowych z tytułu przekazywania praw do swojego wizerunku na rzecz podmiotów trzecich (w szczególności do zainteresowanych tym reklamodawców) co skłaniać ich powinno do szczególnej uwagi w zakresie ochrony tego dobra osobistego. Na uwadze należy mieć także okoliczność, iż wielu najbardziej rozpoznawalnych sportowców to osoby uprawiające sporty zespołowe. Sportowców takich łączą z ich klubami sportowymi kontrakty sportowe. Kluby te także zainteresowane są wykorzystaniem wizerunków swoich zawodników, gdyż jak wspomniałem wiąże się to z potencjalną możliwością czerpania z tego tytułu profitów finansowych. Istotna jest także kwestia prawa do wizerunków sportowców reprezentujących kadry narodowe swoich ojczystych federacji sportowych.

Kluby sportowe zawierając ze swoimi zawodnikami kontrakty na profesjonalne uprawianie sportu wyczynowego w swoim interesie powinny zadbać o zawarcie klauzul umownych, które uprawniałyby je do wykorzystywania wizerunków swoich zawodników. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wymaga dla rozpowszechniania wizerunku uzyskania zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Zezwolenie takie powinno być zatem przedmiotem umowy kontraktowej sportowca ze swoim klubem. W przeciwnym wypadku klub sportowy może zmierzyć się z problemem wykazania dorozumianego zezwolenia ze strony sportowca na rozpowszechnianie jego wizerunku. Dorozumianą formą wyrażenia zgody na wykorzystanie wizerunku jest przyjęcie przez osobę zapłaty za pozowanie. W interesie zatem klubów sportowych jest takie formułowanie klauzul kontraktowych aby wyraźnie wskazać, iż zapłata wynagrodzenia kontraktowego sportowca obejmuje także prawo do wykorzystywania wizerunku sportowca.

Specyficzne regulacje zasad ochrony prawa do wizerunku sportowców znajdujemy w art. 14 ustawie o sporcie. Przepis ten reguluje kwestię prawa do wizerunku zawodnika odnosi się do podobizny sportowca w stroju kadry narodowej lub reprezentacji olimpijskiej. Przed zakwalifikowaniem do kadry narodowej lub reprezentacji olimpijskiej, sportowiec wyraża zgodę na eksploatację jego wizerunku w stroju reprezentacji kraju. Polski związek sportowy lub Polski Komitet Olimpijski mają możność, na zasadach wyłączności, gospodarczej eksploatacji tak ujętego wizerunku sportowca. W wyroku Sądu Najwyższego z 16.12.2009 r. przyjęto, że zawodnik nie może bez zgody polskiego związku sportowego upoważniać osób trzecich do wykorzystywania jego wizerunku w stroju reprezentacyjnym a ponadto mimo że rozpowszechnianie wizerunku wymaga, co do zasady, zezwolenia osoby na nim przedstawionej, to wykorzystanie wizerunku członka kadry narodowej (a więc nie każdego sportowca w stroju reprezentanta, a tylko tego, który faktycznie jest członkiem kadry narodowej) w stroju reprezentacji kraju przez polski związek sportowy jest dopuszczalne w razie spełnienia wymogów z ustawy o sporcie, bez konieczności uzyskania odrębnej zgody, wyrażonej w trybie przewidzianym w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.