W dniu 4 lipca 2019 r. uchwalono ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, która wprowadziła szereg zmian, między innymi do ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 118). Co ważne, zmiany objęły także samą nazwę tego aktu prawnego, który od dnia 1 stycznia 2020 r. będzie nosił nazwę ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.  U.  z  2019  r. poz.    118,    1649, 2020).

Z uwagi na to, że do przedmiotowej ustawy wprowadzono szereg zmian, w artykule poruszę kwestię zmian w zakresie stałej kwoty stanowiącej rekompensatę za koszty dochodzenia należności oraz stopy procentowej należnych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych.

„Widełki” z art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Art. 10 ust. 1 obecnie obowiązującej ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych pozwala wierzycielowi na skorzystanie z uprawnienia dochodzenia od dłużnika kwoty stanowiącej równowartość 40 euro tytułem rekompensaty za koszty dochodzenia należności. Kwota ta należna jest wierzycielowi z mocy prawa i związana jest ściśle z powstaniem uprawnienia do dochodzenia odsetek.

Od dnia 1 stycznia 2020 r. obowiązywać będzie jednak znowelizowana treść wskazanego przepisu, zgodnie z którą wierzycielowi nadal będzie przysługiwała rekompensata za koszty dochodzenia należności z mocy prawa, przy czym w zależności od wysokości należności, będzie on mógł domagać się innej kwoty.

 I tak, gdy wartość świadczenia pieniężnego należnego wierzycielowi będzie wynosić:

– mniej niż 5.000,00 zł, będzie uprawniony do dochodzenia równowartości kwoty 40 euro;

– więcej niż 5.000,00 zł, ale mniej niż 50.000,00 zł, będzie uprawniony do dochodzenia równowartości kwoty 70 euro;

– 50.000,00 zł lub więcej, będzie uprawniony do dochodzenia równowartości kwoty 100,00 euro.

Zgodnie z art. 10 ust. 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, równowartość wskazanych kwot będzie obliczana, jak dotychczas, tj. w oparciu o średni kurs euro ogłaszany przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca, poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne.

Co ważne, w dodanym ust. 4 omawianego przepisu ustawodawca wprowadził zakaz zbycia roszczenia o rekompensatę. Nieważne będą również postanowienia umowne wyłączające uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika określone przedmiotową ustawą.

 Dłużnik zapłaci więcej

Istotne zmiany zostały wprowadzone również w zakresie samego pojęcia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Art. 4 pkt 3) ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

W przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, wierzycielowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i ośmiu punktów procentowych, tj. 9,5%. Na tym poziomie wierzyciel może domagać się wskazanych odsetek także na gruncie obecnie obowiązującej ustawy.

Jeżeli chodzi natomiast o dłużników, którymi są inne podmioty niż publiczne podmioty lecznicze, to wierzyciel może domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych na poziomie 11,5% (suma stopy referencyjnej NBP i 10 punktów procentowych).

Zarówno wprowadzenie wyższych kwot tytułem rekompensaty za koszty dochodzenia należności, jak i podwyższenie stopy odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych względem dłużników innych niż publiczne podmioty lecznicze ma na celu zmobilizowanie dłużników do terminowego regulowania należności. Zmiany te wzmocnione są także przez skrócenie terminu zapłaty z 60 dni do 30 dni, a także nowymi rozwiązaniami wprowadzonymi w art. 13a-13za ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w postaci deliktu nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, w ramach których wprowadzono uprawnienia dla Prezesa UOKiK.

Autor: Justyna Gelczyńska – Aplikant Radcowski w Kancelarii Prawnej WEC Sroczyński i Wspólnicy Sp. k.